Epidemiolog jest to specjalista zajmujący się zapobieganiem i zwalczaniem chorób zakaźnych. Znajduje on zatrudnienie w Stacjach Sanitarno-Epidemiologicznych, Głównym Inspektoracie Sanitarnym czy Państwowym Zakładzie Higieny? Jakie wymogi należy spełnić, żeby zacząć pracę w zawodzie epidemiologa? Jakie cechy powinien posiadać idealny kandydat na to stanowisko?
Epidemiolog – charakterystyka
Specjaliści z zakresu epidemiologii zajmują się zwalczaniem i zapobieganiem chorobom zakaźnym (zwłaszcza tych, które są inwazyjne). W zakres ich kompetencji wchodzą również choroby niezakaźne i zatrucia, które mogą rozprzestrzeniać się epidemicznie. Epidemiolodzy współpracują ze specjalistami od poszczególnych chorób. Szczegółowy zakres obowiązków epidemiologa jest uzależniony od jednostki, w której zatrudniony jest ten specjalista. Praca epidemiologów ma zarówno charakter samodzielny, jak i zespołowy. Największe szanse na pracę epidemiologa mają osoby młode, cieszące się dobrym stanem zdrowia i gotowe do częstych wyjazdów terenowych.
Jakie warunki trzeba spełnić, żeby móc wykonywać zawód epidemiologa?
Osoba starająca się o stanowisko epidemiologa musi legitymować się wykształceniem wyższym. Zazwyczaj epidemiolodzy kończą uczelnie medyczne. Jeżeli chodzi o kierunki – wielu epidemiologów kończy kierunek Nauk o Zdrowiu, na którym dostępna jest specjalizacja epidemiologa. Inną możliwością jest ukończenie kierunku lekarskiego i zrobienie dodatkowej specjalizacji z zakresu epidemiologii. Osoby, które ukończyły kierunek pielęgniarstwo mogą starać się o uzyskanie kwalifikacji z zakresu pielęgniarstwa epidemiologicznego.
Absolwenci studiów niezwiązanych z medycyną mogą zdecydować się na zdobycie kompetencji z zakresu epidemiologii na studiach podyplomowych.
Jakie cechy musi posiadać kandydat na epidemiologa?
Kandydaci na stanowisko epidemiologa muszą wyróżniać się dobrym zdrowiem i sprawnością fizyczną. Silny organizm jest w tym zawodzie niezbędny, gdyż epidemiolodzy są odpowiedzialni za przeprowadzanie kontroli (mogą na przykład pobierać próbki do badań czy wykonywać szczepienia), podczas których mają kontakt z zagrożeniem epidemiologicznym.
Niezwykle ważne w tym zawodzie są również konkretne kompetencje psychologiczne. Kandydat na epidemiologa musi charakteryzować się ponadprzeciętną odpornością emocjonalną, odwagą, umiejętnością podejmowania szybkich i trafnych decyzji, dużą samokontrolą, odpowiedzialnością, odpornością na stres, konsekwencją w dążeniu do celu. Osoby takie muszą być mentalnie przygotowane na sytuacje ekstremalne, które często towarzyszą zagrożeniom epidemiologicznym.
Osoba pragnąca wykonywać zawód epidemiologa musi być samodzielna, niezależna, a jednocześnie potrafić pracować w zespole (w pracy tej niezbędne są częste i intensywne kontakty z ludźmi). Ważne cechy to również ciekawość i dociekliwość, logiczne rozumowanie, świetna pamięć, zdolność koncentracji uwagi, a także dokładność.
Każdy epidemiolog powinien posiadać łatwość wypowiedzi. Dotyczy to zarówno wypowiedzi ustnej, jak i pisemnej. Epidemiolog powinien czuć potrzebę ciągłego doskonalenia zawodowego.
Jakie są obowiązki epidemiologa?
Obowiązki epidemiologa mogą się różnić, w zależności od typu instytucji, w której specjalista ten jest zatrudniony. Specjalista pracujący w Departamencie Przeciwepidemicznym Głównego Inspektoratu Sanitarnego może zajmować się na przykład przygotowywaniem informacji na temat zakaźnych chorób występujących aktualnie na terenie danego kraju, a także w innych rejonach świata. Do jego zadań może należeć również gromadzenie meldunków o zachorowaniach na choroby zakaźne czy zatrucia substancjami chemicznymi. Przełożeni mogą wymagać od niego przygotowywania publikacji dotyczących postępowania w przypadku ataków bioterrorystycznych.
Od epidemiologa zatrudnionego w Państwowym Zakładzie Higieny wymaga się dokonywania oceny sytuacji epidemiologicznej chorób zakaźnych. Może on również prowadzić szkolenia z zakresu epidemiologii.
Epidemiolodzy zatrudnieni w Powiatowych Stacjach Sanitarno-Epidemiologicznych prowadzą między innymi analizy dotyczące częstotliwości występowania chorób zakaźnych, a także występowania zagrożeń epidemiologicznych, prowadzą także rejestrację chorób zakaźnych, podejmują współpracę z służbą weterynaryjną, realizują programy zapobiegawcze chorobom układu pokarmowego, zakażeniom wirusem HIV, wirusowemu zapaleniu wątroby typu A, B i C. Mogą odpowiadać także za lokalizowanie ognisk wścieklizny, wykonywanie szczepień przeciwko wściekliźnie, nadzorują szczepienia ochronne, przeprowadzają kontrole w placówkach służby zdrowia.
Większość epidemiologów pracuje w stałych godzinach od poniedziałku do piątku (czas pracy to zazwyczaj od 6 do 9 godzin w ciągu dnia). Praca w nadgodzinach lub w dni przepisowo wolne od odbywa się jedynie w sytuacjach zagrożenia epidemiologicznego. Mogą oni pracować w biurach, placówkach służby zdrowia, a także na otwartej przestrzeni.
Zawód epidemiologa jest niewątpliwie ciekawy. Jednocześnie trzeba też pamiętać, że wiąże się z dużym ryzykiem i odpowiedzialnością.