Maszynista to niezwykle odpowiedzialny zawód. Odpowiada on za bezpieczeństwo ruchu pociągów. Oczekuje się od niego również punktualnej jazdy? Jak wygląda praca osoby zatrudnionej na stanowisku maszynisty? Jakie wymagania trzeba spełnić, żeby zacząć pracować w tym zawodzie?
Maszynista – podstawowe informacje
Maszynista wykonuje swoje obowiązki zawodowe w kabinie lokomotywy elektrycznej, lokomotywy spalinowej, kabina lekkiego pojazdu kolejowego lub elektrycznego zespołu trakcyjnego. Pracownik ten prowadzi lokomotywę samodzielnie lub w zespole dwuosobowym. Jego obowiązkiem jest jazda zgodnie z rozkładem (musi on dostosować szybkość jazdy do przepisów kolejowych, warunków trasy i rozkładu jazdy). Odpowiada on za bezpieczeństwo ruchu pociągów i manewrów. Każdy maszynista rozpoczynając pracę zgłasza się do dyspozytora lokomotywowni, który koordynuje jego pracę. Maszynista musi obsługiwać pulpit sterowniczy, a także bardzo uważnie obserwować szlak kolejowy. Pracownik ma do dyspozycji radiotelefon, dzięki któremu jest w stałym kontakcie z drużyną konduktorską, dyspozytorem i dyżurnymi ruchu.
Jednym z obowiązków maszynisty jest prowadzenie dziennika pokładowego, w którym zapisuje on zauważone przez siebie usterki lokomotywy. Maszynista pełni służbę w mundurze roboczym.
Jak wygląda dzień pracy maszynisty?
Maszyniści pracują w ruchu ciągłym (w ich branży jest on nazywany turnusem). W praktyce oznacza to, że najpierw pracują 12 godzin w ciągu dnia, następnie mają 24 godziny przerwy, po tym czasie pracują 12 godzin w nocy. Po nocy mają 48 godzin przerwy. Każdy przepracowany miesiąc daje prawo do jednego dodatkowego dnia przerwy.
Jak zostać maszynistą?
Warunkiem niezbędnym do podjęcia pracy w zawodzie maszynisty jest posiadanie co najmniej wykształcenia średniego technicznego. Preferowani są kandydaci z wykształceniem kolejowym lub elektrotechnicznym.
Osoba starająca się o stanowisko maszynisty jest zobowiązania do przejścia badań psychotechnicznych, które odbywają się w kolejowej pracowni psychologicznej.
Kandydat, który spełnia wstępne wymagania jest zobowiązany do odbycia stażu w charakterze pomocnika maszynisty. Po przejechaniu 10 tysięcy kilometrów otrzymuje skierowanie na specjalistyczny kurs zawodowy. Kurs ten zakończony jest egzaminem teoretycznym (egzamin teoretyczny ma na celu sprawdzenie znajomości przepisów kolejowych) i praktycznym. Miejscem przeprowadzania egzaminów jest lokomotywownia. Natomiast funkcję organizatorów pełnią przedstawiciele Dyrekcji Okręgowych Kolei.
Osoby, które wykonują zawód montera w lokomotywowni mogą odbyć trzyletni staż jako pomocnicy maszynisty. Po stażu są kierowani na kurs na maszynistę i przystępują do egzaminów.
Duże wymagania dotyczące stanu zdrowia, a także długi okres przygotowania do zawodu sprawiają, że do pracy przyjmowani są mężczyźni do 30 roku życia.
W zawodzie maszynisty nie ma dużych możliwości awansu. Zdarza się jednak, że były maszynista zostaje przeniesiony do kadry administracyjnej lokomotywowni.
Jakie cechy musi posiadać osoba starająca się o posadę maszynisty?
Zawód maszynisty nie jest łatwy i wiąże się z ogromną odpowiedzialnością. Z tego względu kandydatom na to stanowisko stawia się wiele wymagań.
Od maszynisty oczekuje się między innymi doskonałego refleksu, podzielności uwagi, wysokiego ilorazu inteligencji, umiejętności dłuższej koncentracji na jednym zagadnieniu. Niezwykle ważna w tym zawodzie jest zdolność do szybkiego podejmowania trafnych decyzji (maszynista musi błyskawicznie analizować sytuację), umiejętność działania pod wpływem stresu, odpowiedzialność (pracownik ten odpowiada za zdrowie i życie pasażerów). Istotna jest duża wyobraźnia, samokontrola, ciągła czujność, dokładność. Kandydat powinien mieć zainteresowania techniczne.
Maszynistom stawiane są duże wymagania jeżeli chodzi o stan zdrowia (żeby starać się o tę pracę, należy mieć pierwszą kategorię zdrowia). Od kandydatów wymaga się znakomitego wzroku, słuchu, a nawet idealnego stanu zębów.
Przeciwwskazania do wykonywania zawodu maszynisty
Należy zdawać sobie sprawę, że osoba wykonująca zawód maszynisty jest stale narażona na hałas, działanie pola elektromagnetycznego, wibracje. Grozi mu ponadto porażenie prądem elektrycznym o wysokim napięciu.
Przeciwwskazaniem do wykonywania zawodu maszynisty jest praktycznie każde schorzenie, dlatego przyjmowane są jedynie młode i zdrowe osoby.
Może się zdarzyć, że maszynista zachoruje. W konsekwencji traci prawo do wykonywania zawodu i otrzymuje zatrudnienie w warsztacie w lokomotywowni.
Ile zarabia maszynista?
Zarobki maszynistów są zróżnicowane i zależą od takich czynników jak rodzaj przewoźnika, dla którego się pracuje, kategoria prowadzonego pociągu, staż pracy, kapitał firmy, region, w którym pracownik jest zatrudniony. Maszyniści mogą liczyć na dodatki do pensji, które przysługują za pracę w święta i weekendy. Ich zarobki są zazwyczaj równe lub przewyższające średnią krajową. Pensja maszynisty nie wydaje się jednak wysoka, jeżeli weźmie się pod uwagę ogromną odpowiedzialność i zakres obowiązków tego pracownika.