Praca na wysokościach wiąże się z wieloma kontrowersjami. Przede wszystkim jest ona niebezpieczna, co sprawia, że wykonujące ją osoby potrzebują dodatkowego zabezpieczenia. Czym dokładnie jest praca na wysokości? Jakie są przeciwwskazania do jej wykonywania? Jakie obowiązki mają pracodawcy w stosunku do osób, które pracują w ten sposób?
Kiedy możemy mówić o pracy na wysokości?
Z pracą na wysokości mamy do czynienia wówczas, gdy jest ona wykonywana na wysokości minimum jednego metra nad powierzchnią ziemi (ewentualnie podłogi).
Należy zdawać sobie sprawę, że pracą na wysokości nie jest praca, gdzie powierzchnia: została osłonięta ze wszystkich stron do wysokości co najmniej 1,5 metra pełnymi ścianami, ewentualnie ścianami z oknami oszklonymi, lub też została wyposażona w stałe konstrukcje, czy urządzenia, które zabezpieczają pracownika przed upadkiem z wysokości.
Do prac na wysokościach zaliczamy zajęcia, jakie wykonuje się na pomostach, słupach, masztach, kominach, rampach, klamrach, rusztowaniach, a także drabinach.
Prace na wysokości zaliczane są do szczególnie niebezpiecznych. Statystyki pokazują, że w Polsce nawet co trzeci śmiertelny wypadek przy pracy spowodowany jest właśnie upadkiem z wysokości (szczególnie dużo wypadków tego typu ma miejsce w branży budowlanej). Prace tego typu nie mogą być wykonywane przez kobiety w ciąży, czy pracowników młodocianych.
Kto może wykonywać pracę na wysokości?
Praca na wysokościach jest ryzykowna, dlatego nie może być wykonywana przez każdego. Żeby się o nią ubiegać konieczne jest ukończenie 18 lat, legitymować się zaświadczeniem lekarskim stwierdzającym brak przeciwwskazań do tego typu pracy (osoba starająca się o pracę a wysokościach zgłasza się na konsultacje do lekarzy trzech specjalizacji: laryngologa, okulisty i neurologa. Lekarze sprawdzają czy kandydat nie ma problemów neurologicznych, a dodatkowo jej słuch i wzrok nie budzą zastrzeżeń. Podczas badań pobierana jest też krew, w celu sprawdzenia poziomu glukozy), posiadać zaliczone szkolenie BHP. Osoba pragnąca podjąć pracę na wysokości musi być świadoma ryzyka jakie się z nią wiąże. Ważne jest, żeby pracownik dokładnie zapoznał się ze wszystkimi procedurami obowiązującymi w danym miejscu pracy.
Pracownik podejmujący pracę na wysokości musi zostać wyposażony w środki ochronne (należą do nich między innymi uprząż, hełm ochronny), a także odbyć przeszkolenie związane z ich obsługą.
Żeby pracować na wysokości zazwyczaj nie potrzeba posiadać konkretnego wykształcenia. Ważna jest jednak sprawność fizyczna, a także takie cechy charakteru jak odpowiedzialność, opanowanie, skrupulatność w przestrzeganiu zasad bezpieczeństwa. Oczywistym jest, że pracownik nie może mieć lęku wysokości.
W wielu zawodach od pracownika wymaga się uprawnień wysokościowych, które można zdobyć po odbyciu specjalistycznego szkolenia (może być to szkolenie z alpinizmu przemysłowego). Często zdarza się, że pracodawca zobowiązuje się pokryć koszty szkolenia pracownika.
Praca na wysokości – przykłady
Praca na wysokości jest pojęciem bardzo szerokim. Pracami na wysokości mogą być niektóre prace budowlane, prace związane z konserwacją linii telekomunikacyjnych lub energetycznych, zajęcia związane z pielęgnacją zieleni (na przykład przycinanie wysokich drzew), czyszczenie i malowanie budynków, konserwacja urządzeń przemysłowych, prace na platformach wiertniczych, mycie okien w biurowcach.
Praca na wysokości – jakie są najważniejsze zasady dotyczące bezpieczeństwa?
Pracodawca ma duży wpływ na bezpieczeństwo swoich pracowników, którzy wykonują prace na wysokościach. Jest on odpowiedzialny między innymi za zapewnienie stałego, a jednocześnie bezpośredniego nadzoru nad pracownikami wykonującymi niebezpieczne prace na wysokości (może być to na przykład kierownik budowy). Do obowiązków pracodawcy należy wyposażenie pracowników w środki ochrony indywidualnej (ich koszt pokrywa pracodawca), a następnie przeszkolenie ich w zakresie posługiwania się nimi. Szalenie ważne jest również zagwarantowanie osobom wykonującym prace na wysokości asekuracji przez innych pracowników.
Niezbędne jest oznakowanie stref szczególnie niebezpiecznych, a jeśli to możliwe – wprowadzenie urządzeń ochronnych (takich jak osłony).
Dla pracowników należy zorganizować szczegółowe szkolenie, na którym poznają zasady BHP, zakres swoich obowiązków, kolejność wykonywania poszczególnych prac.
Pracodawca powinien zadbać o to, żeby zorganizować pracę w taki sposób, żeby osoby będące na wysokości nie musiały wychylać się poza balustrady. Koniecznością jest zainstalowanie na stanowisku pracy środków ochrony, które zabezpieczą pracownika przed upadkiem z wysokości.
Każdorazowo przed rozpoczęciem prac na wysokościach należy sprawdzić stan techniczny urządzeń i konstrukcji (stabilność, wytrzymałość na przewidywane obciążenie, a także zabezpieczenie przed nieprzewidywaną zmianą położenia), na których mają być wykonywane prace. Należy również się upewnić, czy sprzęt asekuracyjny pracownika jest w 100% sprawny.