Na urlop macierzyński może liczyć każda pracownica, która jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę. Jak długo trwa urlop macierzyński? Od kiedy jest on liczony? Czy kobieta może pracować podczas urlopu macierzyńskiego?
Czas trwania urlopu macierzyńskiego
Standardowy urlop macierzyński trwa zazwyczaj 20 tygodni. Jednocześnie jego długość jest uzależniona od ilości urodzonych dzieci. Kobiety, które rodzą bliźniaki mogą liczyć na 31 tygodni urlopu. W przypadku urodzenia trojaczków czas urlopu wydłuża się do 33 tygodni, czworaczków – do 34 tygodni. Jeżeli kobieta urodzi pięcioro i więcej dzieci – przysługuje jej 37 tygodni (czyli 259 dni) urlopu macierzyńskiego.
Urlop macierzyński liczy się od dnia porodu. Jeżeli kobieta ma takie życzenie może złożyć wniosek o urlop macierzyński przed porodem. W sytuacji, gdy nie czuje się na siłach pracować, ma prawo do 6 tygodni urlopu przed planowanym porodem (czas ten odejmowany jest od przysługującego jej świadczenia).
Co należy wiedzieć o przerwaniu urlopu macierzyńskiego?
Kobieta po 14 tygodniach przebywania na urlopie macierzyńskim ma prawo do jego przerwania. Może to zrobić pod warunkiem, że resztę urlopu wykorzysta ojciec dziecka, który posiada ubezpieczenie i na ten czas przerwie swoją działalność zarobkową.
Kto wypłaca świadczenie?
Jeżeli pracownica zatrudniona jest na umowę o pracę w firmie, w której łącznie pracuje do 20 pracowników – świadczenie dla matki wypłacane jest przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Z kolei duże firmy zatrudniające powyżej 20 osób są zobowiązane do wypłacenie świadczenia swoim pracownicom.
W przypadku, gdy kobieta złoży wniosek o urlop macierzyński (a także rodzicielski) do 21 dnia po urodzeniu dziecka będzie otrzymywać 80% wynagrodzenia przez cały czas trwania urlopu. W momencie późniejszego złożenia wniosku kobieta przez 20 tygodni będzie otrzymywała 100% pensji, a następnie 60% wynagrodzenia podczas urlopu rodzicielskiego.
Trudne sytuacje życiowe a urlop macierzyński
Może się zdarzyć, że noworodek ze względu na zły stan zdrowia będzie przebywał w szpitalu. W takiej sytuacji matka może przerwać urlop macierzyński po wykorzystaniu 8 tygodni świadczenia, a następnie wznowić go, kiedy dziecko wyjdzie ze szpitala. W momencie gdy to matka jest zmuszona do pobytu w szpitalu, po upływie 8 tygodni urlop macierzyński może przejąć ojciec dziecka.
Jeżeli matka umrze podczas porodu, ojciec dziecka ma prawo do wykorzystania całego urlopu macierzyńskiego. W przypadku poronienia matce przysługuje 56 dni urlopu macierzyńskiego (w tym okresie otrzymuje on pełne wynagrodzenie).
Gdy matka porzuci dziecko, ojciec, który podejmie się opieki nad noworodkiem ma prawo przejąć urlop macierzyński.
Czy kobieta może pracować na urlopie macierzyńskim?
Kobiety przebywające na urlopie macierzyńskim dostają niższe wynagrodzenie, dlatego mają prawo do dodatkowych zarobków. Matka może dorobić do świadczenia u swojego pracodawcy. Jednocześnie jest to możliwe dopiero po wykorzystaniu 20 tygodni urlopu.
Co warto wiedzieć o powrocie do pracy po urlopie macierzyńskim?
Powrót do pracy po urlopie macierzyńskim jest dla wielu kobiet bardzo stresujący. Należy zdawać sobie sprawę, że pracownica po urlopie ma swoje prawa. Przede wszystkim obowiązuje ją okres ochronny, co oznacza, że pracodawca musi przyjąć ją z powrotem do pracy po zakończeniu świadczenia.
Dodatkowo niemożliwe jest obniżenie pensji pracownicy czy przeniesienie jej na niższe stanowisko. Pracodawca ma obowiązek zapewnić jej takie same lub lepsze warunki pracy jak przed urlopem.
Kobieta, która pracuje ponad 6 godzin dziennie i karmi piersią jedno dziecko ma prawo do dwóch półgodzinnych przerw (w praktyce oznacza to, że może wychodzić z pracy godzinę wcześniej). W przypadku karmienia piersią dwójki lub większej ilości dzieci przysługują je 2 przerwy po 45 minut.
Pracodawcy mają prawo wręczyć kobiecie powracającej z urlopu macierzyńskiego wypowiedzenie, gdy uda się im udowodnić, że nie jest możliwe zatrudnienie pracownicy na stanowisku odpowiadającym jej kwalifikacjom za takie samo lub wyższe wynagrodzenie.
Powrót do pracy – kwestie praktyczne
Kobieta po zakończeniu urlopu macierzyńskiego musi zastanowić się, czy jest gotowa na podjęcie pracy. Czasami rozłąka z małym dzieckiem jest na tyle trudna, że pracownica nie będzie w stanie skupić się na obowiązkach zawodowych.
Bardzo ważne jest zorganizowanie dobrej opieki nad potomstwem. Zastanówmy się jakie są koszty opłacenia opiekunki, czy dzieckiem może zająć się ojciec lub dziadkowie.
Nie należy zapewniać pracodawcy o swojej pełnej dyspozycyjności, gdy nie mamy pewności, czy uda się nam połączyć pracę z opieką nad dzieckiem. Kobieta nie powinna również czuć się winna z powodu długiego urlopu macierzyńskiego (są w życiu ważniejsze rzeczy od pracy).
Dobrym rozwiązaniem dla kobiety powracającej z urlopu macierzyńskiego jest przynajmniej częściowa praca zdalna. Możliwość wcześniejszego wyjścia z pracy i odrobienia zaległości w domu może być ogromnym ułatwieniem. Innym rozwiązaniem jest praca przez 3 dni w biurze, a 2 dni w domu.