Wypalenie zawodowe to stan, którego nie chcemy doświadczyć. Niestety współcześnie doświadcza go wielu pracowników. Zazwyczaj jest ono spowodowane co najmniej kilkoma czynnikami (nadmierne wymagania, brak możliwości rozwoju, złe relacje społeczne, niewłaściwy wybór zawodu). Co możemy zrobić, żeby zapobiegać wypaleniu zawodowemu? Jak z nim walczyć, kiedy już się pojawi?
Jak się chronić przed wypaleniem zawodowym?
Warto zdawać sobie sprawę, że sami w pewnej mierze przyczyniamy się do wypalenia zawodowego. Kryzysowa sytuacja jest często konsekwencją naszych wcześniejszych wyborów. Choć nie na wszystko mamy wpływ, pamiętajmy, że jesteśmy szczególnie narażeni na wypalenie, kiedy wybierzemy zawód, który nie odpowiada naszym predyspozycjom i upodobaniom. Dzieje się tak często, gdy wybieramy zajęcie sugerując się oczekiwaniami innych ludzi. Idziemy na studia prawnicze, gdyż tego życzą sobie nasi rodzice, jednak nas samych profesja ta nie interesuje. Nie warto wybierać zawodu jedynie ze względu na przewidywane wysokie zarobki (dobra pensja może być satysfakcjonująca jedynie na początku, jednocześnie w dłuższej perspektywie czasu nie uchroni nas przed wypaleniem).
Jednym ze skutecznych sposobów na ochronę przed wypaleniem zawodowym jest ustalenie właściwych priorytetów. Nigdy nie rezygnujmy z życia prywatnego na rzecz pracy. Pomiędzy sferą prywatną a zawodową powinna panować równowaga. Nawet trudna praca nie wywoła u nas przeciążenia, jeżeli będziemy mieć odskocznię w postaci interesującego hobby i dobrych relacji z innymi ludźmi.
Osoby, które zdają sobie sprawę, że ich zawód jest bardzo stresujący muszą nauczyć się lepiej radzić sobie ze stresem. Jeżeli sami nie jesteśmy w stanie tego dokonać, skorzystajmy z pomocy profesjonalistów. Pracując w ciągłym napięciu powinniśmy być w stałym kontakcie z psychologiem. Jest to ważne zanim pojawią się pierwsze sygnały wypalenia zawodowego. Konieczność korzystania ze wsparcia psychologicznego zalecana jest również pracownikom mającym skłonności do zabierania swojej pracy do domu. W przypadku, gdy jesteśmy bardzo empatyczni (gdyż wymaga tego nasz zawód), nie powinniśmy zamykać się na emocje i innych ludzi. Ważne jest jednak, żebyśmy potrafili przepuszczać te emocje i nie trzymać ich w sobie (jest to trudne, jednak liczne przykłady pokazują, że jak najbardziej wykonalne).
Każdy pracownik musi pamiętać, że przerwy w pracy są obowiązkowe. Nie bądźmy nadgorliwi i nie starajmy się pracować przez dłuższy czas bez urlopu. Jeżeli bardzo lubimy swoją pracę, czas wolny jest nam tym bardziej potrzebny. Regularne wakacje sprawią, że będziemy w stanie czerpać radość z naszej pracy jak najdłużej.
Ryzyko wypalenia zawodowego jest duże nie tylko przy pracach stresujących i wymagających częstych kontaktów z ludźmi. Zagrożeniem jest także praca monotonna, która nie stawia przed pracownikiem żadnych wyzwań. Jeżeli czujemy, że nasze obowiązki zawodowe po pewnym czasie mogą wywołać w nas apatię (a jednocześnie lubimy swoją pracę), sami szukajmy wyzwań. Być może w naszym przypadku sprawdzi się uczestnictwo w konkursach branżowych. Możemy też chodzić na szkolenia lub zapisać się na studia podyplomowe.
Co robić, gdy dopada nas wypalenie zawodowe?
Jeżeli czujemy, że dopada nas wypalenie zawodowe, nie musimy od razu myśleć o zmianie pracy (zwłaszcza, gdy dane zajęcie przez długi czas sprawiało nam przyjemność). Pierwszą rzeczą, o którą powinniśmy zadbać jest wypoczynek. Poprośmy o urlop i postarajmy się zmienić na jakiś czas środowisko. Osoby doświadczające chronicznego zmęczenia nie powinny przesypiać całych dni. Postarajmy się spędzić wolny czas aktywnie. Idealnie sprawdzi się aktywność fizyczna na świeżym powietrzu. Dla naszego zdrowia psychicznego równie istotna jest zdrowa dieta i wysokiej jakości sen (wypoczynek nie powinien jednak przedłużać się w nieskończoność).
Osoby, które czują się w pracy przeciążone mogą zrezygnować z części obowiązków. Niektóre zadania można oddelegować. Nie musimy robić wszystkiego samodzielnie.
W niektórych pracach każdy dzień może wydawać się łudząco podobny do poprzedniego. Jeżeli naszym problemem jest rutyna, poszukajmy dodatkowego zajęcia poza pracą. Hobby, w które się zaangażujemy z pewnością ułatwi nam wykonywanie monotonnych obowiązków. Świadomość, że po pracy czeka nas dobra zabawa z pewnością pozwoli zachować dobre samopoczucie i jasność umysłu.
Unikajmy perfekcjonizmu. Są osoby, które będą niezadowolone, jeżeli wszystkie ich zadania nie będą dopięte na ostatni guzik. W praktyce okazuje się, że często jest to niemożliwe. Będzie nam zdecydowanie łatwiej, gdy nie będziemy oczekiwać od siebie zbyt wiele. Świadomość, że danego dnia daliśmy z siebie tyle ile mogliśmy powinna być całkowicie wystarczająca.
W sytuacji, gdy doświadczamy wypalenia zawodowego, możemy nie być w stanie poradzić sobie samodzielnie. Wówczas najlepiej jest poprosić o pomoc. Gdy symptomy wypalenia zawodowego są wyraźne, nie powinniśmy mieć problemów z uzyskaniem zwolnienia lekarskiego.