Praca w nocy to codzienność wielu polskich pracowników. Część osób decyduje się na taki tryb pracy, gdyż może w ten sposób zarobić nieco więcej. Wielu pracowników nie ma wyboru, gdyż w niektórych firmach funkcjonuje system zmianowy. Co należy wiedzieć o pracy w nocy? Jakie są jej zalety i wady?
Praca w nocy – zalety
Niewątpliwą zaletą pracy w nocy jest wyższa stawka godzinowa, co ma duże znaczenie dla wielu pracowników. Pracując w nocy są oni w stanie zarobić znacznie więcej. Są osoby, którym lepiej pracuje się w nocy (tak zwane sowy). Tacy ludzie niezależnie od tego, czy są w pracy czy mają urlop, zasypiają nad ranem.
Pracownicy, którzy zdecydują się pracować na nocną zmianę mogą liczyć na dodatkowe przywileje – na przykład dłuższy wypoczynek.
Dla wielu plusem jest fakt, że praca w nocy jest zdecydowanie spokojniejsza. W nocy w firmie jest niewielu pracowników, często nie ma również przełożonych. Jest to sytuacja korzystna z punktu widzenia osób, które nie lubią pracować pod presją czasu, potrzebują wyciszenia.
W przypadku takich zawodów jak ochroniarz czy recepcjonista pracownik nie jest przez cały czas zajęty. Jego praca polega przede wszystkim na obecności na stanowisku. Osoba taka ma do dyspozycji wiele godzin, które może wykorzystać na czytanie, uczenie się, granie w gry, a nawet oglądanie filmów i seriali telewizyjnych. Ci sami pracownicy pracując w dzień prawdopodobnie mieliby znacznie mniej czasu na rozrywki.
Jeżeli praca na noce nie powoduje u nas chronicznego zmęczenia, w ciągu dnia możemy załatwić wiele spraw. Możliwe jest przygotowanie obiadu, odebranie dzieci ze szkoły, wyprowadzenie psa na spacer, załatwienie ważnych spraw urzędowych.
Żeby dojechać do pracy na nocną zmianę nie musimy stać w korkach, nie marnujemy więc niepotrzebnie czasu.
Praca w nocy – jakie są jej wady?
Praca w nocy ma wiele wad. Większość ludzi źle znosi nieprzespane noce. Ludzki organizm zazwyczaj nie jest w stanie funkcjonować w godzinach nocnych tak dobrze jak w dzień (przy czym należy podkreślić, że zdarzają się wyjątki). U osób, które przez dłuższy czas pracują w nocy często obserwuje się bezsenność, chroniczne zmęczenie, zdenerwowanie, problemy z pamięcią i koncentracją, dolegliwości żołądkowe.
W godzinach nocnych nasz mózg nie jest tak sprawny jak w dzień, co sprawia, że jesteśmy bardziej narażeni na kontuzje, popełniamy wiele błędów przy pracy. Jako, że jesteśmy zmęczeni i rozdrażnieni, częściej popadamy w konflikty z współpracownikami.
Długotrwała praca w nocy może przyczynić się do obniżenia odporności naszego organizmu. Osoby pracujące na nocną zmianę często zapadają na różnego rodzaju infekcje, co jest przyczyną nieobecności w pracy.
Zazwyczaj nie zdajemy sobie sprawy, że długotrwała praca w nocy może doprowadzić do nadwagi i otyłości. Nie jesteśmy zaprogramowani do nocnych aktywności. W godzinach nocnych nasz metabolizm jest znacznie wolniejszy niż w dzień. Osoby pracujące na nocną zmianę spożywają posiłki w nietypowych godzinach, co prowadzi do odkładania się nadprogramowych kilogramów.
Praca w nocy nie jest najlepszym rozwiązaniem gdy mamy rodzinę, bądź też chcemy prowadzić życie towarzyskie. Dla naszych bliskich może być dużym problemem to, że jesteśmy w domu, ale w rzeczywistości nie jesteśmy dla nich dostępni, gdyż musimy odespać pracę w nocy. W przypadku większości ludzi spotkania towarzyskie odbywają się wieczorem (gdy wszyscy kończą pracę). Osoby pracujące na noce nie mogą w nich uczestniczyć, gdyż właśnie wtedy zaczynają przygotowywać się do pracy.
Często praca w nocy przeplata się z pracą w ciągu dnia. Pracownicy, którzy pracowali w nocy nierzadko potrzebują dużo czasu, żeby dojść do siebie. W rezultacie podczas zmiany dziennej mogą być mniej efektywni.
Dodatkowym problemem jest fakt, że większość ludzi z otoczenia pracownika nocnego jest aktywnych w dzień. Osoba, która przychodzi rano do domu, marzy o tym, żeby położyć się spać. Może być to trudne, gdy sąsiad akurat remontuje mieszkanie.
Praca, z której nie możemy zrezygnować
Choć w wielu wypadkach dla pracowników najlepszym rozwiązaniem byłoby ograniczenie pracy w nocy, często nie jest możliwe. W nocy pracują pracownicy produkcji, ochroniarze, pracownicy służby zdrowia, policja, ratownicy medyczni. W pracy tych ludzi społeczeństwo nie może zrezygnować.
Osoby, które zmuszone są do pracy w godzinach nocnych powinny szczególnie dbać o swoje zdrowie i samopoczucie.
Niezależnie od charakteru pracy w nocy, jej czas nie może przekroczyć 8 godzin (w przypadku pracy nocnej niedopuszczalne są nadgodziny).
Praca w nocy – kogo nie można zatrudniać w godzinach nocnych?
Należy podkreślić, że nie każdy może pracować w godzinach nocnych. Prawo zabrania zatrudniania na noce osób młodocianych, kobiet w ciąży, osób niepełnosprawnych (wyjątek stanowi sytuacja, gdy lekarz zgodzi się na pracę takiej osoby w nocy), rodziców i opiekunów dzieci, które nie ukończyły czterech lat. Praca w nocy jest niedopuszczalna w przypadku osób pracujących na stanowiskach, gdzie przekroczone są dopuszczalne natężenia i stężenia szkodliwych dla zdrowia czynników.