Prokrastynacja jest znana wielu ludziom. Niemal każdy z nas od czasu do czasu odkłada wykonanie swoich obowiązków na później. Znamy to uczucie, kiedy musimy uczyć się do egzaminu lub pracować nad ważnym projektem, jednak nagle odczuwamy przemożną chęć posprzątania mieszkania. Prawdziwe problemy zaczynają się, gdy odkładamy swoje obowiązki niemal każdego dnia. Jak walczyć z prokrastynacją?
Prokrastynacja – podstawowe informacje
Prokrastynacja jest pojęciem wywodzącym się z psychologii. Oznacza ona nagminne odkładanie wykonywania ważnych obowiązków na późniejszy termin. Osoby zmagające się z prokrastynacją mają wielkie problemy z organizacją swojego czasu. Ludzie ci działają według bardzo zbliżonego schematu. Chcą wykonać dane zadanie, podejmują decyzje o jego wykonaniu, a następnie odkładają je na później. Odkładanie na później nie sprawia, że zapominają o danej czynności. Cały czas myślą o niej, a także o negatywnych konsekwencjach jej zaniedbania. Zaczynają odczuwać stres i frustrację, pomimo to odkładają zadanie na później. Bardzo często przystępują do realizacji zadania w ostatniej chwili (co niekiedy jest już niemożliwe) i odczuwają w związku z tym silny stres. Taka stresująca sytuacja sprawia, że postanawiają zmienić swoje negatywne nawyki, co jednak się nie udaje (kolejnym razem postępują tak samo).
Jakie są przyczyny prokrastynacji?
Dla patrzącego na sytuację z boku prokrastynacja może wynikać z lenistwa, braku odpowiedzialności i lekceważenia swoich obowiązków. W rzeczywistości jest zupełnie inaczej. Co ciekawe z prokrastynacją zmagają się osoby bardzo ambitne, którym zależy na obowiązkach. Jedną z przyczyn, dla których ludzie ci odkładają swoje zadania na później jest silny lęk przed porażką. Perfekcjoniści chcą wykonać swoją pracę jak najlepiej, jednak boją się, że im nie wyjdzie. Odkładają więc swoje zobowiązania na później, żeby w razie porażki móc wytłumaczyć się brakiem czasu.
Bardzo często zdarza się, że przyczyną prokrastynacji jest niska samoocena. Pracownik mający skłonności do odkładania swoich obowiązków na później jest przekonany, że nie jest w stanie im sprostać.
Inną przyczyną jest strach przed osiągnięciem sukcesu. Choć mogłoby się wydawać, że każdy chce osiągnąć sukces, w rzeczywistości jest różnie. Pracownicy, którzy boją się sukcesu mogą uważać, że ściągnie on na nich niechęć współpracowników lub też sprawi, że przełożeni postawią przed nim wyższe wymagania.
Prokrastynacja może również wynikać z braku planów na przyszłość. Osoba mająca skłonność do odkładania wszystkiego na później może nie mieć na siebie pomysłu, w związku z czym nie dąży do rozwoju osobistego.
Prokrastynacja – jak możemy z nią walczyć?
Prokrastynacja to poważny problem, który znacząco obniża jakość naszego życia. Niemal wszystkie osoby zmagające się z prokrastynacją postanawiają poprawę, jednak na postanowieniach się kończy. Dzieje się tak z tego powodu, że nie znają jej przyczyn i nie wiedzą jak z nią walczyć.
Jeżeli chcemy wygrać ze skłonnością odkładania wszystkiego na później, zastanówmy się jakie mamy priorytety w życiu. Kiedy już uświadomimy sobie co jest dla nas ważne, planujmy swój czas w taki sposób, żeby nie marnować go na rzeczy, które nie są dla nas istotne.
Zastanówmy się też jaka jest przyczyna prokrastynacji w naszym przypadku. Gdy nasze problemy spowodowane są brakiem wiary we własne możliwości lub strachem, że nasz sukces sprowadzi na nas niechęć współpracowników, idealnym rozwiązaniem okaże się psychoterapia. Kiedy rozwiążemy problemy, które przyczyniają się do odkładania ważnych zadań na później, problem prokrastynacji z dużym prawdopodobieństwem zniknie.
Warto przyjrzeć się swoim negatywnym nawykom. Zastanówmy się jakie zadania odkładamy najczęściej i czym jest to spowodowane. Być może w takiej sytuacji zdecydujemy, żeby nie brać na siebie określonych zobowiązań, nie przeciążać się obowiązkami. Kiedy zobaczymy, że nie radzimy sobie z określonymi obowiązkami, będziemy mogli odpowiednio wcześnie poprosić o wsparcie. Są osoby, które godzą się na wykonanie wielu zadań, gdyż nie potrafią odmawiać – w ich przypadku niezbędny jest trening asertywności.
Prokrastynacja pozwala nam zrzucać odpowiedzialność za swoje porażki na czynniki zewnętrzne, przez co przez chwilę czujemy się lepiej. Nie jest to dobra droga, gdyż odbiera nam poczucie sprawczości.
Jeżeli w danym dniu mamy zaplanowane kilka zadań, powinniśmy zacząć od najtrudniejszego. W przeciwnym wypadku będziemy o nim myśleć i się stresować, przez co jego wykonanie wyda si tym bardziej nierealne. Podzielmy trudne zadanie na kilka mniejszych zadań (wówczas będzie mniej przytłaczające) i zajmijmy się nim niezwłocznie. Po jego wykonaniu odczujemy ogromną ulgę.
Psychologowie są zdania, że w walce z prokrastynacją skuteczne jest publiczne zobowiązanie. Kiedy powiemy osobom w naszym otoczeniu o zadaniu, które zamierzamy wykonać (a także o terminie jego realizacji) prawdopodobieństwo, że nam się uda gwałtownie wzrośnie.